Nguyên tố Clo
Mỗi ngày, hàng triệu người trên thế giới uống nước máy được khử trùng bằng clo.
Việc xử lý và phân phối nước cho tiêu dùng được coi là một thành tựu quan trọng của thế kỷ trước. Khử trùng, một quy trình hóa học có mục tiêu là kiểm soát các vi sinh vật gây bệnh bằng cách giết hoặc vô hiệu hóa chúng, chắc chắn là một bước quan trọng trong xử lý nước uống .
Cho đến nay, phương pháp khử trùng phổ biến nhất ở Việt Nam là khử trùng bằng clo, được sử dụng trong hơn 98% hệ thống cấp nước. Phương pháp này xử lý tốt trong việc loại bỏ hầu hết các mầm bệnh từ nước chúng ta uống.
Trước khi các thành phố bắt đầu xử lý nước uống thông thường bằng clo bệnh tả, sốt thương hàn, kiết lỵ và viêm gan A đã giết chết hàng nghìn người hàng năm. Khử trùng bằng clo trong nước uống, trong số các quy trình lọc khác tại các nhà máy xử lý thành phố, đã giúp loại bỏ hầu như các bệnh này.
Clo – Chất khử trùng được lựa chọn
Trong quá trình xử lý, clo được thêm vào nước uống dưới dạng clo nguyên tố (khí clo), dung dịch natri hypoclorit, hoặc canxi hypoclorit khô. Khi tác dụng vào nước, mỗi chất này tạo thành “clo tự do”, tiêu diệt các sinh vật gây bệnh.
Clo được coi là chất khử trùng gần như lý tưởng dựa trên các đặc tính đã được chứng minh của nó:
- Hiệu quả chống lại hầu hết các mầm bệnh đã biết
- Làm giảm nhiều mùi vị và mùi khó chịu như chất tiết ra từ tảo có mùi hôi và sulfua
- Loại bỏ vi khuẩn chất nhờn, nấm mốc và tảo thường phát triển trong các hồ chứa cấp nước, trên thành ống dẫn nước và trong bể chứa
- Cung cấp lượng dư để ngăn vi sinh vật tái phát triển và bảo vệ nước đã qua xử lý trong toàn bộ hệ thống phân phối
- Thích hợp cho nhiều điều kiện chất lượng nước
- Dễ dàng theo dõi và kiểm soát
- Chi phí hợp lý
Những rủi ro từ nước nhiễm clo mang lại
Nhũng rủi ro từ nước nhiễm Clo
Khi lần đầu tiên clo được đưa vào nguồn cung cấp nước, nó đã làm giảm nhanh chóng sự lây lan của dịch bệnh và các bệnh truyền qua nước khác. Nó giúp các thành phố và thị trấn dễ dàng hơn trong việc lọc nước uống và giữ an toàn cho cư dân của họ.
Tuy nhiên, hiện nay, có vẻ như việc sử dụng hóa chất mạnh này có một mặt trái. Mặc dù chúng ta công nhận và hoan nghênh những lợi ích mà clo đã mang lại cho chúng ta, nhưng đã đến lúc chúng ta nhận thức được những tác hại tiềm ẩn của việc có nó trong nước uống của chúng ta.
Khi clo trộn với một lượng nhỏ các hợp chất hữu cơ thường có trong nước, các sản phẩm phụ có hại – bao gồm cloroform – được gọi là Trihalomethanes (THMs) được tạo ra. Các sản phẩm phụ này tạo ra các gốc tự do trong cơ thể, gây ra tổn thương tế bào và có khả năng gây ung thư cao – ngay cả với một lượng nhỏ.
Khi các nhà khoa học xem xét tác động nguy hiểm tiềm tàng của clo, việc sử dụng hóa chất này có liên quan đến một loạt bệnh, bao gồm các bệnh ung thư khác nhau, các vấn đề sinh sản, các vấn đề với hệ thống miễn dịch và các cơn đau tim.
Theo báo cáo từ Hội đồng Chất lượng Môi trường Hoa Kỳ, nguy cơ ung thư đối với những người uống nước có clo cao hơn tới 93% so với những người uống nước không chứa clo.
Các nghiên cứu khác cho thấy tác hại của việc tiêu thụ clo trong nước bao gồm:
- Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Environmental Health Perspectives, các sản phẩm phụ của clo có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư bàng quang và trực tràng.
- Một nghiên cứu năm 2008 dựa trên phân tích gần 400.000 trẻ sơ sinh ở Đài Loan cho thấy rằng uống nước khử trùng bằng clo khi đang mang thai có thể làm tăng nguy cơ sinh con mắc các bệnh về tim, hở hàm ếch hoặc dị tật não lớn.
- Theo một cuộc khảo sát được công bố trên Annals of Allergy, Hen suyễn và Miễn dịch học, chlorophenol, sản phẩm phụ của quá trình khử trùng bằng clo trong nước có thể là nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng dị ứng thực phẩm ở thế giới phương Tây.
Clo đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ nước khỏi các mầm bệnh có hại. Nhưng khi nó không được loại bỏ đúng cách, nó cũng có thể gây hại cho sức khỏe của chúng ta.
Mùi vị khó chịu
Ngoài những rủi ro về sức khỏe, nước khử trùng bằng clo cũng mang một số mùi và vị – tác động rõ ràng nhất của sự hiện diện của mùi trong nước uống. Nếu nước của bạn có vị và có mùi clo, nó sẽ không có mầm bệnh. Nhưng đó có phải là chất lượng nước mà hầu hết các hộ gia đình đều mong muốn? Cũng như bản thân chất hóa học, vi khuẩn chết có thể tồn tại trong nước uống một khi clo đã tiêu diệt chúng, điều này cũng có thể gây ra mùi vị khó chịu.
Tương lai của khử trùng bằng clo
Bất chấp những vấn đề này, quá trình khử trùng bằng clo sẽ vẫn là nền tảng của việc phòng chống bệnh qua đường nước. Một báo cáo được công bố bởi Chương trình Quốc tế về An toàn Hóa chất cho biết: Khử trùng chắc chắn là bước quan trọng nhất trong việc xử lý nước cho các nguồn cung cấp nước uống. Chất lượng vi sinh vật của nước uống không nên bị tổn hại vì lo ngại về tác dụng lâu dài có thể xảy ra của chất khử trùng. Nguy cơ bệnh tật và tử vong do tiếp xúc với mầm bệnh trong nước uống lớn hơn rất nhiều so với rủi ro từ chất khử trùng.
Mặc dù có các giới hạn quy định đối với THMs và mức độ khử trùng tồn dư, và các nhà máy xử lý nước đã áp dụng các phương pháp để giảm sự hình thành DBP, nhưng vẫn tốt hơn là nên thận trọng.
Có một số giải pháp để loại bỏ clo là để nước trong tủ lạnh trong 24 giờ, trong thời gian này clo sẽ bay hơi. Bạn cũng có thể đun sôi nước để loại bỏ clo. Hai giải pháp này sẽ loại bỏ hầu hết clo, nhưng cũng có thể gây bất tiện và để lại các mầm bệnh khác. Giải pháp tốt nhất là bạn nên đầu tư một hệ thống xử lý nước chất lượng cho hộ gia đình mình.
Hiện nay một trong những phương pháp phổ biến hay được sử dụng để loại bỏ clo là sử dụng các hệ lọc nước cho ăn uống Nano hoặc RO hoặc các hệ thống lọc tổng, lọc tắm và các thiết bị lọc nước tại vòi đều có khả năng loại bỏ clo khỏi việc tiếp xúc trực tiếp hoặc hơi clo bay ra dễ dàng bị hấp thụ qua da, đặc biệt cần lưu ý khi nhà có trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh.