Clo là gì?
Phân tử clo
Clo, với ký hiệu hóa học nguyên tử Cl, là một nguyên tố xuất hiện tự nhiên với số hiệu nguyên tử là 17 trên biểu đồ tuần hoàn. Một phân tử clo là gồm hai nguyên tử clo với công thức của nó được thể hiện về mặt hóa học như Cl với một subscript 2. Clo, ở nhiệt độ phòng, là một màu xanh nhạt, vô cùng tích cực và khí độc có mùi rất đặc trưng và khó chịu. Nó làm cho việc thở rất khó khăn. Nó đặc biệt nguy hiểm đối với con người và các động vật khác ngay cả với số lượng rất nhỏ ở dạng khí hoặc chất lỏng nén. Ở dạng rắn, nó có màu xanh vàng hơn. Bất chấp những nguy hiểm nghiêm trọng, nó cũng có nhiều công dụng mà chúng ta sẽ xem xét ở phần sau, đặc biệt là để khử trùng và tẩy trắng các chất khác nhau.
Clorua là gì?
Ion clorua
Mặt khác, clorua là dạng kết hợp hóa học của clo. Ion clorua có ký hiệu hóa học là Cl- và mang điện tích âm. Hạt (ion) mang điện tích âm này được hình thành bất cứ khi nào nguyên tử clo giành được một điện tử từ nguyên tố khác, thường là kim loại. So với nguyên tố clo, clorua tương đối trơ và gần như không nguy hiểm cho sức khỏe của chúng ta. Nó có khá nhiều trong tự nhiên… đặc biệt là hợp chất natri clorua (NaCl) hoặc muối ăn thông thường. Con người cũng như nhiều loài động vật khác cần một lượng nhỏ clorua (không phải clo) nhưng có một giới hạn nhất định về lượng thể chất chúng ta có thể dung nạp. Clorua cũng được tìm thấy tự nhiên trong nhiều loại muối khác trên trái đất.
Các trường hợp tiếp xúc clo và sản phẩm phụ của clo
Có ba trường hợp phổ biến mà chúng ta dễ tiếp xúc với clo:
- Thứ nhất và có lẽ rõ ràng nhất, bằng cách uống và ăn thức ăn hoặc nước có chứa clo.
- Thứ hai hít thở khí mà clo tạo ra trực tiếp hoặc gián tiếp khi nó kết hợp với các chất thường thấy khác. Trong nước clo dễ dàng bay hơi dẫn đến chúng ta chúng vô tình hít phải clo.
- Thứ ba là do da chúng ta tiếp xúc trực tiếp với nước. Ngay cả khi tắm trong thời gian dài cũng làm tăng nguy cơ tiếp xúc với clo của một người vì clo có thể xâm nhập vào cơ thể bạn qua mắt, mũi, thậm chí là tai của bạn !!
Chúng ta thậm chí có thể hấp thụ clo qua da trực tiếp từ không khí! Cần lưu ý rằng những nguy hiểm khi tiếp xúc với clo cũng tồn tại đối với những người không thường xuyên bơi lội, nhưng thay vào đó, họ chọn ngồi bên hồ bơi để tắm nắng hoặc giao lưu. Những người không biết bơi thậm chí còn cho kết quả dương tính với tri-chloramines, dạng kết hợp của clo và amoniac đã thay thế quá trình clo hóa trong nhiều nguồn cung cấp nước thành phố. Điều này có nghĩa là tất cả chúng ta cần phải nhận thức rõ hơn về một số mối nguy hiểm dường như vô tội mà chúng ta thường gặp phải!
Clo được sử dụng như thế nào ?
Clo tiêu diệt vi khuẩn trong nước
Clo đã được sử dụng để khử trùng nước uống trong hơn 100 năm vì nó thực hiện tốt việc kiểm soát sự phát triển của các vi khuẩn không mong muốn như E- coli và các vi khuẩn có hại khác. Dựa trên những nghiên cứu thành công trước đó về khử trùng nước ở Anh, quá trình khử trùng bằng clo bắt đầu ở Lincoln, Anh vào năm 1905. Một người tên là Tiến sĩ Alexander Houston đã cho dung dịch clorua vôi đậm đặc vào nước đang được xử lý và do đó sử dụng clo để giúp ngăn chặn dịch bệnh. Chủ yếu để phòng ngừa, quá trình khử trùng bằng clo được tiếp tục cho đến năm 1911 khi nguồn cung cấp nước mới được thiết lập.
Việc sử dụng clo liên tục đầu tiên ở Hoa Kỳ để khử trùng diễn ra vào năm 1908 tại Boonton Reservoir (trên sông Rockaway), là nguồn cung cấp nước cho Jersey City, New Jersey. Quá trình khử trùng bằng clo lần đầu tiên được thực hiện bởi Tiến sĩ John L. Leal đã đạt được hiệu quả bằng cách bổ sung có kiểm soát dung dịch canxi hypoclorit loãng với tỷ lệ 0,2 đến 0,35 mg/l. Trong vài năm sau đó, quá trình khử trùng bằng clo đã nhanh chóng được sử dụng trong các hệ thống nước uống trên khắp thế giới.
Clo gây ra vấn đề sức khỏe như thế nào?
Nghiên cứu cho thấy rằng việc tiếp xúc lâu dài với clo dẫn đến việc sản sinh các gốc tự do trong cơ thể. Các gốc tự do này là chất gây ung thư và gây ra thiệt hại to lớn cho các tế bào của chúng ta. Nói cách khác, clo gây ung thư. Một số nguồn đã nói rằng ung thư phát triển cao hơn 93% ở những người uống rượu hoặc tiếp xúc với clo theo những cách khác. Đó là gần gấp đôi nguy cơ ung thư! Vì nó là một mối nguy hiểm tiềm ẩn cho sức khỏe ở cả trẻ em và người lớn, vấn đề này cần được hết sức lưu ý.
Clo phản ứng với amoniac cũng có thể là một vấn đề sức khỏe
Nguy hiểm từ clo trong nước
Như chúng ta đã biết, khi bơi trong bể bơi có nhiều clo, clo có thể gây kích ứng và bỏng mắt và cổ họng của một người… thậm chí có thể gây kích ứng hoặc bỏng da. Khi clo phản ứng với amoniac, mono- chloramines, di-chloramines hoặc tri-chloramines được hình thành, tùy thuộc vào tỷ lệ hóa học. Theo một nghiên cứu năm 2003 của Bỉ, những chất gây kích ứng da này được giải phóng bất cứ lúc nào nước clo phản ứng với các chất hữu cơ như mồ hôi hoặc nước tiểu của con người. Ngoài ra, tri-chloramines được cho là bắt đầu một quá trình sinh học phá hủy hiệu quả các rào cản tế bào xung quanh phổi. Có lẽ điều này giải thích tại sao trẻ em tiếp xúc với lượng lớn clo thường bị hen suyễn. Trong một nghiên cứu khác, Người ta biết được rằng những con chuột tiếp xúc với clo và cloramin đã phát triển các khối u trong thận và ruột của chúng. Và còn nữa…
Clo, ung thư và bệnh tim
Clo và bênh tim
Vào cuối những năm 60, Tiến sĩ Joseph Price đã viết một cuốn sách gây nhiều tranh cãi có tựa đề, “Coronaries, Cholesterol và Clo”. Trong cuốn sách này, Tiến sĩ Price kết luận rằng clo khiến cholesterol trong máu tăng cao và ông tin rằng đây là nguyên nhân cơ bản gây ra chứng xơ vữa động mạch, đau tim và đột quỵ.
Tiến sĩ Price sau đó đã tiến hành một nghiên cứu sử dụng gà làm đối tượng thử nghiệm, trong đó hai nhóm vài trăm con được quan sát trong suốt thời gian chúng trưởng thành. Một nhóm được cho nước có clo và nhóm kia không có. Nhóm được nuôi bằng clo, khi khám nghiệm tử thi, cho thấy một số mức độ bệnh tim và tuần hoàn trong mỗi mẫu. Nhóm sử dụng clo trong điều kiện mùa đông, có biểu hiện bên ngoài là tuần hoàn kém, lông rũ xuống và mức độ hoạt động giảm. Nhóm không có clo lớn nhanh hơn, lớn hơn và có sức khỏe dẻo dai. Nghiên cứu này đã được đón nhận nồng nhiệt trong ngành chăn nuôi gia cầm và vẫn được sử dụng như một tài liệu tham khảo cho đến ngày nay. Do đó, hầu hết các cơ sở chăn nuôi gia cầm lớn đều sử dụng nước khử clo.
Phụ phẩm clo gây ung thư
Có một mối quan tâm khác về clo. Khi clo được thêm vào nước của chúng ta, nó thường kết hợp với các hợp chất tự nhiên khác, chẳng hạn như axit humic, để tạo thành tri-halo-metan (sản phẩm phụ của clo, flo và brom). Phổ biến nhất của những sản phẩm này là chloroform, một chất gây ung thư đã biết. Mặc dù nồng độ của các chất gây ung thư (THM) này thấp, nhưng chính mức độ thấp này là nguyên nhân gây ung thư và nhiều nhà khoa học tin rằng chúng là nguyên nhân gây ra phần lớn bệnh ung thư ở người ở Hoa Kỳ!
Giải pháp xử lý clo hiện nay
Hiện nay clo trong nước là một vấn đề gây tranh cãi bởi những tác hại không mong muốn mà clo gây ra như đã nêu ở trên. Hiện các quốc gia trên toàn thế giới cũng đã có những phương án sử dụng chất khử trùng thay thế clo.
Ở Việt Nam clo được sử dụng làm chất khử trùng khá phổ biến tại các thành phố và khu đô thị và hiện vẫn chưa có phương pháp thay thế.
Để tránh tiếp xúc với clo trong nước thì ngày nay chúng ta thường sử dụng các dòng máy lọc nước như lọc tổng, lọc tắm, lọc ăn uống trực tiếp và sử dụng các máy lọc nước tại vòi. Đây là phương pháp đơn giản, nhanh gọn, không tốn thời gian và công sức.
>>> Xem thêm: Máy lọc nước tại vòi Geyser Euro